พรหมวิหาร 4 อิทธิบาท4 อริยสัจ4 และสังคหวัตถุ 4
“พรหมวิหาร 4” หลักธรรมประจำใจ
พรหมวิหาร 4 ประกอบด้วย
ความเมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา
เพื่อให้ชีวิตตนเอง ครอบครัวและคนรอบข้าง
เกิดความร่มเย็นเป็นสุขไปทั่ว
1. เมตตา :
ความปรารถนาให้ผู้อื่นได้รับสุขทั้งทางกายและใจ
ความปรารถนาให้ผู้อื่นได้รับสุขทั้งทางกายและใจ
2. กรุณา :
ความปรารถนาให้ผู้อื่นพ้นทุกข์ทั้งทางกายและใจเช่นกัน
ความปรารถนาให้ผู้อื่นพ้นทุกข์ทั้งทางกายและใจเช่นกัน
3. มุทิตา :
ความยินดีเมื่อผู้อื่นได้ดีในเรื่องต่างๆ โดยไม่คิดริษยา
ความยินดีเมื่อผู้อื่นได้ดีในเรื่องต่างๆ โดยไม่คิดริษยา
4.อุเบกขา :
การรู้จักวางเฉย หรือวางใจเป็นกลาง เพื่อพิจารณา
การรู้จักวางเฉย หรือวางใจเป็นกลาง เพื่อพิจารณา
สิ่งต่างๆ ไม่ซ้ำเติมผู้ที่ตกอับ พร้อมกับมีน้ำใจให้ความ
ช่วยเหลือตามสมควร
“อิทธิบาท 4” หลักธรรมเพื่อความสำเร็จ
อิทธิบาท แปลว่าบาทฐานแห่งความสำเร็จ
หมายถึงสิ่งซึ่งมีคุณธรรม เพื่อให้ลุถึงความสำเร็จ
ตามที่ตั้งใจ ผู้หวังความสำเร็จในสิ่งใด ต้องทำตน
ให้สมบูรณ์ โดยมีพื้นฐานจาก 4 ข้อนี้
หมายถึงสิ่งซึ่งมีคุณธรรม เพื่อให้ลุถึงความสำเร็จ
ตามที่ตั้งใจ ผู้หวังความสำเร็จในสิ่งใด ต้องทำตน
ให้สมบูรณ์ โดยมีพื้นฐานจาก 4 ข้อนี้
5. ฉันทะ :
ความพอใจในสิ่งที่ตนมี ตนเป็น ไม่ต้องการอยากได้
ความพอใจในสิ่งที่ตนมี ตนเป็น ไม่ต้องการอยากได้
ใคร่มีมากเกินไป ซึ่งจะนำมาสู่ความโลภ
6. วิริยะ :
ความพากเพียรในสิ่งนั้น ไม่ย่อท้อง่ายๆ เมื่อพบกับอุปสรรค
7. จิตตะ :
ความเอาใจใส่ฝักใฝ่ ไม่ล้มเลิกความตั้งใจกลางคันง่ายๆ
มีสมาธิจดจ่ออยู่กับสิ่งนั้นๆ
8. วิมังสา :
ความมีเหตุมีผลในเรื่องนั้นๆ ความรู้จริงด้วยการศึกษา
อย่างลึกซึ้งถ่องแท้ เพื่อความเข้าใจ และความสำเร็จ
“อริยสัจ 4” ความจริงแห่งชีวิต
เป็นความจริง 4 ประการที่ทุกคนต้องเคยพบ
คือการมีอยู่ของทุกข์ เหตุแห่งทุกข์ ความดับทุกข์
และหนทางไปสู่ความดับทุกข์
คือการมีอยู่ของทุกข์ เหตุแห่งทุกข์ ความดับทุกข์
และหนทางไปสู่ความดับทุกข์
9. ทุกข์ : "ความทุกข์เกิดขึ้นได้จากภาวะเกิด แก่ เจ็บ ตาย "
ความไม่สมหวังทั้งปวง รวมไปถึงความสูญเสีย ความ
โกรธ ความริษยา อาฆาต ความวิตกกังวล ความกลัว
ความอยาก ความยึดมั่นถือมั่น การพรัดพราก
ฯลฯ
เหล่านี้ล้วนเป็นทุกข์ทั้งสิ้น
10. สมุทัย :
เหตุแห่งทุกข์ คือการพิจารณาถึงที่มาของทุกข์นั้นว่า
เพราะอะไร เกิดขึ้นได้อย่างไร
เพราะอะไร เกิดขึ้นได้อย่างไร
11. นิโรธ :
ความดับทุกข์ เมื่อรู้ต้นเหตุของความทุกข์แล้ว ก็ต้อง
หาทางกำจัดเสีย ทุกข์ก็จะไม่เกิดขึ้นอีก หรือเกิดก็
น้อยลง โดยการทำความเข้าใจและยอมรับความจริง
ของชีวิต
ความดับทุกข์ เมื่อรู้ต้นเหตุของความทุกข์แล้ว ก็ต้อง
หาทางกำจัดเสีย ทุกข์ก็จะไม่เกิดขึ้นอีก หรือเกิดก็
น้อยลง โดยการทำความเข้าใจและยอมรับความจริง
ของชีวิต
12. มรรค :
หนทางนำไปสู่ความดับทุกข์ คือการใช้ชีวิตอย่างมีสติ
เพื่อให้เกิดปัญญา ที่จะชี้นำไปสู่หนทางของการพ้นทุกข์
หนทางนำไปสู่ความดับทุกข์ คือการใช้ชีวิตอย่างมีสติ
เพื่อให้เกิดปัญญา ที่จะชี้นำไปสู่หนทางของการพ้นทุกข์
“สังคหวัตถุ 4” เพื่อการยึดเหนี่ยวจิตใจ
หลักธรรมที่เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวน้ำใจของผู้อื่น
เป็นการผูกไมตรีด้วยการเอื้อเฟื้อเกื้อกูลกัน
เป็นการผูกไมตรีด้วยการเอื้อเฟื้อเกื้อกูลกัน
13. ทาน :
การให้ การเสียสละ การแบ่งปันเพื่อประโยชน์แก่คนอื่น
ช่วยปลูกฝังให้เป็นคนที่ไม่เห็นแก่ตัว ไม่ยึดติดวัตถุ และ
คำนึงเสมอว่าไม่มีสิ่งใดยั่งยืน
การให้ การเสียสละ การแบ่งปันเพื่อประโยชน์แก่คนอื่น
ช่วยปลูกฝังให้เป็นคนที่ไม่เห็นแก่ตัว ไม่ยึดติดวัตถุ และ
คำนึงเสมอว่าไม่มีสิ่งใดยั่งยืน
14. ปิยวาจา :
การพูดจาด้วยถ้อยคำที่ไพเราะอ่อนหวาน จริงใจ
ไม่พูดหยาบคายก้าวร้าว พูดในสิ่งที่เป็นประโยชน์
เหมาะกับกาลเทศะ ถือเป็นบันไดขั้นแรกในการ
สร้างความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง
การพูดจาด้วยถ้อยคำที่ไพเราะอ่อนหวาน จริงใจ
ไม่พูดหยาบคายก้าวร้าว พูดในสิ่งที่เป็นประโยชน์
เหมาะกับกาลเทศะ ถือเป็นบันไดขั้นแรกในการ
สร้างความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง
15. อัตถจริยา :
การให้ความช่วยเหลือด้วยจิตในที่เป็นกุศล
การให้ความช่วยเหลือด้วยจิตในที่เป็นกุศล
16. สมานัตตา :
การเป็นผู้มีความสม่ำเสมอ โดยประพฤติตัวให้มี
ความเสมอต้นเสมอปลาย ช่วยให้เป็นคนจิตใจ
หนักแน่น ไม่โลเล รวมทั้งยังเป็นการสร้างความ
นิยม และไว้วางใจให้แก่ผู้อื่นอีกด้วย
การเป็นผู้มีความสม่ำเสมอ โดยประพฤติตัวให้มี
ความเสมอต้นเสมอปลาย ช่วยให้เป็นคนจิตใจ
หนักแน่น ไม่โลเล รวมทั้งยังเป็นการสร้างความ
นิยม และไว้วางใจให้แก่ผู้อื่นอีกด้วย
